De Westelijke Waddenzee is een dynamisch gebied dat gekenmerkt wordt door sterke getijdenstromingen, die voor zowel sedimentatie als erosie van de zeebodem zorgen. Hierdoor kunnen cultuurhistorische vindplaatsen in korte tijd vrij komen te liggen aan het bodemoppervlak, maar ook zo weer ver onder het sediment verdwijnen. De Westelijke Waddenzee is gemeentelijk ingedeeld. Gemeenten zijn dan ook in de eerste plaats verantwoordelijk voor het beheer van het cultureel erfgoed dat zich op en in de bodem van de Westelijke Waddenzee bevindt. Om de gemeenten handvatten voor dit beheer te geven, is de Historisch Geo Morfologische Kaartenset voor de Westelijke Waddenzee ontwikkelt. Hierin zijn zorgvuldig de belangrijkste datasets samengebracht die van belang zijn om inzicht te krijgen in de bekende cultuurhistorische waarden op en in de bodem. Tevens kunnen de bijeengebrachte data gebruikt worden om een inschatting te maken van de mogelijkheden tot het aantreffen van nu nog onbekende waarden in de bodem. Samen vormen ze een basis voor het maken van gemeentelijke beleids- en waardenkaarten. Provincies en de Rijksoverheid kunnen ieder vanuit hun eigen verantwoordelijkheid en interesse gebruik maken van de datasets.
De historisch geomorfologische dataset bestaat onder meer uit informatie over de pleistocene ondergrond, de historische ontwikkelingen in het gebied, morfologische bekende waarden en (recente) verstoringen.
Iedere dataset bevat specifieke informatie, maar heeft ook haar eigen beperkingen. Zo verschilt de betrouwbaarheid van de diverse bronnen waarin bekende locaties zijn beschreven en loopt de betrouwbaarheid van de historische kaarten uiteen. Daarom is het van belang om naast de data ook dit soort informatie – omschreven in de bij alle kaarten geleverde metadataset – te verschaffen.
Dit rapport behandelt de redenen achter de historisch geomorfologische dataset, de voors en tegens van de verschillende datasets, maar laat ook zien ook hoe nieuwe data kunnen worden gegenereerd wanneer de datasets worden gecombineerd. Specifieke aandacht wordt geschonken aan het voorspellen van de aanwezigheid van scheepswrakken. Naar de mening van de onderzoekers is dit namelijk wel degelijk mogelijk.
Er is ook extra aandacht voor het begrip bekende waarde en wat de verschillende bekende databases met onder meer wraklocaties bijdragen aan het verkrijgen van inzicht hierin.
Uiteindelijk wordt mede op basis van de beschikbaar gestelde kaarten de ontwikkeling van het gebied beschreven. We kunnen namelijk pas iets zeggen over de cultuurhistorische waarde van de individuele vindplaatsen als we de ontwikkeling, de betekenis en de waarde van het gehele gebied kennen.
Dit rapport, waarin ook een leidraad is opgenomen voor het gebruik van de data, dient als achtergrond voor de digitale bestanden die door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) beschikbaar worden gesteld.
