In opdracht van de gemeente Woerden heeft RAAP in april en mei 2020 een archeologisch vooronderzoek in de vorm van een bureauonderzoek uitgevoerd voor het plangebied Oostdam/Oostsingel te Woerden in de gemeente Woerden. Het onderzoek vond plaats in het kader van een omgevingsvergunning.
Exercitieterrein
Onder het exercitieveld kunnen onder het maaiveld resten kunnen worden verwacht die verband houden met de vestingwerken aan deze oostzijde van de stad Woerden. Over het midden ligt een vergraven gebied, wat in de 18e en 19e eeuw onderdeel van de gracht is geweest. Aan de oostkant van het exercitieveld en onder de weg van de Oostsingel zijn grote delen ook onderdeel geweest van de buitengracht de Singel. Deze Singel is gegraven tot een diepte van 1,85 m onder peil. Voor deze delen worden geen archeologische waarden verwacht en wordt er geen vervolgonderzoek geadviseerd.
Voor de delen die niet zijn vergraven ten behoeve van de grachten, kunnen wel archeologische en cultuurhistorische waarden aanwezig zijn die betrekking hebben op de vestingwerken. Dit kunnen zijn: beschoeiingen, bruggen en brughoofden, en aarden wallen. Deze elementen kunnen verwacht worden vanaf maaiveld of direct onder het wegdek. Voor deze gebieden wordt geadviseerd om het actief archeologisch te laten begeleiden.
Voor het gebied wat niet verstoord is door latere vergravingen van vestingwerken of kabels en leidingen, geldt een hoge verwachting voor resten uit de late middeleeuwen en vroege nieuwe tijd. Het kan gaan om huiserven en percelering. Deze resten kunnen worden verwacht direct onder de ophoogpakketten uit de 17e en 18e eeuw. Het gebied ligt in een zone waar de Romeinse limes kan worden verwacht. Door latere ophogingen kan dit Romeinse niveau echter diep liggen, vanaf een diepte van 1,5 m -mv
Kunstwerken Oostdam en Snellerbrug
In dit deelgebied zijn verschillende waarden aanwezig: zowel archeologisch als cultuurhistorisch. Er bevindt zich een oude sluis die deels nog zichtbaar is boven water, en waarvan ook onderwater nog resten aanwezig zijn. Door de archeologische en cultuurhistorische waarde van de sluis wordt er geadviseerd de oorspronkelijke contouren/begrenzing te behouden conform Blijdenstijn (1999). Mochten er graafwerkzaamheden worden uitgevoerd bij de sluis, wordt geadviseerd conform Van den Ende (2014) deze actief archeologisch te laten begeleiden.
De bastionkunstwerken liggen grotendeels in het water, hiervoor wordt de kans dat er archeologische resten worden verstoord zeer klein geacht. In de smalle strook ten noordoosten van het sluisje kan volgens historisch kaartmateriaal een waterkering aanwezig zijn met stenen beer. Voor deze strook wordt ook geadviseerd deze archeologisch te laten begeleiden.
Voor de Snellerbrug wordt de kans op archeologische resten klein geacht. Er is echter een kans dat zich ook hier een waterkering bevindt, of eventuele voorgangers van de brug. Hiervoor wordt geadviseerd passief te begeleiden.
Kruispunt Oostdam/Oostsingel
Ter plaatse van de Oostdam (die is aangelegd in 1842) wordt verwacht dat er in de periode 1700-1800 veel vergraven is voor de aanleg van de Singel. De bodem van deze buitengracht ligt op ca. 1,85 m onder peil. Over het midden van de Oostdam is wel de voormalige brug te verwachten. Bakstenen brughoofden zijn mogelijk te verwachten aan weerszijden. De resten van deze brug kunnen verwachten worden onder het huidige wegdek. Mogelijk is door de aanleg van kabels en leidingen plaatselijk veel verstoord. Geadviseerd wordt om graafwerkzaamheden ten behoeve van de vervanging van kabels en leidingen passief te laten begeleiden.
