ADC ArcheoProjecten heeft in het najaar van 2012 een opgraving als ook een archeologische begeleiding uitgevoerd binnen het plangebied “Venlo KazerneKwartier”.
Aanleiding voor het onderzoek vormde de voorgenomen aanleg van een leidingentracé binnen het plangebied. Vooronderzoek had evenwel aangetoond dat binnen het tracé rekening gehouden moest worden met de aanwezigheid van archeologische resten uit de Romeinse tijd, Vroege Middeleeuwen en Nieuwe tijd. De voorgenomen ontwikkeling dreigden deze archeologische waarden ernstig te verstoren of zelfs te vernietigen. Door de bevoegde overheid is daarom besloten dat het tracé voorafgaand aan de ontwikkeling onderzocht diende te worden.
Op basis van het voor het onderzoek opgestelde Programma van Eisen (PVE) diende tijdens het onderzoek specifiek aandacht geschonken te worden aan de binnen het plangebied aanwezige resten van het fort St.-Michiel. Met de bouw hiervan van werd volgens de historische bronnen begonnen op St. Michielsdag 1641 waarna deze in 1643 werd afgerond. De vesting bleef vervolgens tot aan 1867 in gebruik. Gedurende deze periode was de vesting eigendom van verschillende naties. Zo is hij behalve door de Spanjaarden tevens door de Nederlanders, Fransen en Belgen bezet. Na de opheffing van de vestingstatus van Venlo in 1876 werd het fort in de jaren erop ontmanteld. De vesting werd niet compleet afgebroken, enkele delen bleven tot ver in de 20e eeuw zichtbaar. Tussen 1910 en 1913 werd vervolgens hier ten behoeve van de Koninklijke Landmacht de Fredrik Hendrikkazerne gebouwd.
Tijdens het onderzoek konden zowel aan de uiterste oost- als westzijde van het onderzochte tracé delen van de vestingmuur rondom het fort onderzocht worden. Tevens is binnen het tracé een deel van het in 1810 aangelegde Kruithuis aangesneden. Overige sporen betroffen o.a. (delen van) een greppel, enkele uitbraaksleuven, kuilen en puinsleuven. Alle sporen behoren, zover dat kon worden bepaald, tot de gebruiksfase van de vesting. Sporen die samenhangen met een gebruik van de locatie in de Romeinse tijd of Middeleeuwen zijn tijdens het hier besproken onderzoek niet aangetroffen. Feit is echter dat de bodem van het onderzochte leidingentracé bij de vele activiteiten die op het terrein hebben plaatsgevonden geheel is afgetopt waarbij het archeologisch relevante niveau ten dele verstoord is. Het opsporen van sporen in de nog niet verstoorde terreindelen werd verder bemoeilijkt door het feit dat met name aan de oostzijde van het terrein sprake was van een zogenoemde ‘verbruining’. Dit is het gevolg van kleuring van de bodem door Fe-oxyden die vrijkomen bij de interne verwering van mineralen en door nieuwvorming van kleimineralen. Als gevolg van deze verbruining zijn de aanwezige archeologische sporen in de ondergrond (bijna) niet meer te herkennen.
Afgezien van de westelijke vestingmuur, die vermoedelijk uit de 17e eeuw dateert, kunnen de meeste tijdens het hier besproken onderzoek aangetroffen sporen gedateerd worden in de periode dat de Fransen het fort bezetten (1794-1814). In de daarop aansluitende periode 1814-1830 was het fort Nederlands eigendom. Het tijdens het hier besproken onderzoek aangesneden deel van de oostelijke vestingmuur is vermoedelijk in deze periode gebouwd.
Het tijdens het onderzoek verzamelde vondstmateriaal dateert voornamelijk uit de 19e en 20e eeuw, maar reikt tevens terug tot in de 17e eeuw. Naast een bescheiden hoeveelheid aardewerk is er voornamelijk metaal aangetroffen. Opvallende vondsten betreffen een groot aantal vuurketshouders, kinschubben van een 19e-eeuwse dragonderhelm en een muntgewicht uit de 17e eeuw.
