Tournooiveld, gemeente Den Haag

In november 2014 en maart/april 2015 hebben medewerkers van de afdeling Archeologie, Natuur- en Milieueducatie van de gemeente Den Haag in opdracht van Ontwikkelcombinatie PTV BV uit Hoofddorp (contactpersoon dhr. S van Leeuwen) in het kader van de plannen om een ondergrondse parkeergarage ter hoogte van het Tournooiveld in Den Haag te realiseren, archeologische begeleidingen en een Inventariserend Veldonderzoek proefsleuven (IVO-p) uitgevoerd.

Het doel van dit onderzoek was om vast te stellen hoe de bodemopbouw in het plangebied eruit ziet en of er behoudenswaardige archeologische sporen aanwezig zijn.

Het Tournooiveld is nooit bebouwd geweest en het ontstaan en de inrichting daarvan is vanaf de 16de eeuw nauw verbonden met de aan de zuidzijde daarvan gelegen onderkomens en schietbanen van de Haagse schutterij: de St. Sebastiaans- en de St. Jorisdoelen. Op het Tournooiveld vonden parades en schietwedstrijden van de schutters plaats, waarbij onder andere op houten papegaaien die op houten palen stonden geschoten werd. Deze palen zijn op een stadsplattegrond uit 1616 duidelijk te zien, met name in het westelijke deel van het Tournooiveld wat ongeveer ook de locatie van proefsleuf 5 was. Voordat de Haagse schutterij zich aan de oostzijde van de Hofvijver vestigde, maakte dit gebied deel uit van de grafelijke kool- of moestuinen en was het terrein dat later het Tournooiveld zou gaan heten, onbebouwd. Aan de zuidkant werd het Tournooiveld van het grafelijke complex afgescheiden door de Uiterste poort en aan de oostzijde, richting het Haagse Bos, door de Bospoort.

De archeologische begeleidingen en het proefsleuvenonderzoek bevestigen dat het Tournooiveld door de eeuwen heen onbebouwd is gebleven. De bodemopbouw in proefsleuf 4 bleek sterk verstoord, maar in proefsleuf 2 waren opeenvolgende lagen van puinpakketten en schelpen van sterk verstoorde oude loopoppervlakken aanwezig. Deze zijn op basis van het vondstmateriaal vanaf de 16de tot in de 19de eeuw te dateren. In het onderste traject van de proefsleuven waren op alle locaties oude, natuurlijke oppervlakken (bodems) op en in het oude duinzand (Laagpakket van Rijswijk) aanwezig. Met uitzondering van proefsleuf 5, werden in deze bodems geen sporen of vondsten van menselijk handelen aangetroffen. In proefsleuf 5 zijn enkele archeologische sporen aangetroffen die informatie kunnen opleveren over het gebruik en de inrichting van het Tournooiveld. In het zuidoost profiel is een omgespitte zandlaag tussen twee natuurlijke bodems aanwezig, mogelijk betreft het een moestuin of een akkerperceel. In de laag werd geen aardewerk aangetroffen, zodat de datering voorlopig onduidelijk blijft. In dezelfde proefsleuf bevond zich ook een smalle, noord-zuid lopende greppel waaruit aardewerkscherven uit de 15de eeuw verzameld zijn. In hoeverre en of de greppel een relatie heeft met de omgespitte laag, werd door de relatief hoge mate aan verstoringen niet duidelijk. In de greppel werd naast het aardewerk ook een ronde houten paal aangetroffen, die aangepunt was. De paal werd, nadat de greppel opgevuld was, door het spoor geslagen en is dus jonger dan de greppel. Denkend aan de stadsplattegrond van Bos en Van Harn uit 1616 is het heel verleidelijk om te veronderstellen dat het een van de schutterspalen is, die op het Tournooiveld stonden met daarop de houten papegaaien waarop geschoten werd.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-zn9-4487
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-7dby-z2
Related Identifier https://doi.org/10.17026/dans-zcx-mvmp
Related Identifier https://doi.org/10.17026/dans-zfa-6epm
Related Identifier https://doi.org/10.17026/dans-ztp-9bt2
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:61664
Provenance
Creator Pavlovic, A.
Publisher Gemeente Den Haag, Dienst Stadsbeheer, Afdeling Archeologie en Natuur- en Milieueducatie
Contributor Gemeente Den Haag, Dienst Stadsbeheer, Afdeling Archeologie en Natuur- en Milieueducatie
Publication Year 2015
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; License: http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0; http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format application/pdf; image/jpeg; application/msword; archeolink / apr
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (4.314 LON, 52.082 LAT); 30DZ; Tournooiveld; Den Haag; Den Haag; Zuid-Holland